Türkler Avusturalya'ya göçlerinin 50. yılını kutlamanın gururunu yaşıyor. Sidney Parlamentosu'nda göçün bu ülkeye katkıları gündeme getirildi.
Türklerin Avustralya’ya göçünün öyküsü bundan 50 yıl öncesine dayanıyor.
Ekim ayı bu ülkeye çalışmak ve yeni bir hayat kurmak isteyen Türkler için oldukça önemli bir ay.
Yarım asır önce başlayan bu yolculuk, 5 Ekim 1967 tarihinde imzalanan bir anlaşma ile başladı.
Türk heyeti ile Avustralyalı yetkililer Canberra’da bir araya gelerek, Türklerin çalışmak ve yaşamak için Avustralya’ya göç etmelerine imkan tanıdılar.
Bu anlaşmaya neden ihtiyaç duyuldu?
1960’larda diğer ülkelerden Avustralya’ya göç azalmıştı ve işçi bulma konusunda sıkıntı yaşanıyordu. Almanya’ya çalışmaya giden Türk işçiler çalışkanlıkları ve dürüstlükleriyle anılıyordu. Bunu duyan Avustralya hükümeti, sanayicilerin ‘göçmen getirilmesi için’ yaptıkları baskılar üzerine 1965 yılında Türkiye’ye bir inceleme heyeti gönderdi. O dönemlerde “göçmen” kelimesine sıcak bakmayan Türkiye, yapılacak sözleşmede, Almanya’da olduğu gibi “işçi” kelimesinin kullanılması yönünde talepte bulunmuştu.
Beyaz Avustralya Politikası neydi?
Ancak sözleşmedeki tek sorun bununla sınırlı değildi.
1960’larda yürürlükte olan Beyaz Avustralya politikasından dolayı ülkeye sadece Avrupa’dan göçmen kabul edilebiliyordu. Avustralya hükümeti bu sorunu çözebilmek için Türkiye’yi Asya’dan çıkartıp Avrupa kategorisine koydu ve böylece o güne kadar bir Asya ülkesinden alınan en büyük göç gerçekleştirildi.
Beyaz Avustralya politikası ise 1972 yılında son buldu.
168 kişilik ilk kafile Sidney’e gitti
Yapılan anlaşmanın ardından, 14 Ekim 1968 günü 168 kişilik ilk Türk kafilesi Sydney’e indi. Avustralya İstatistik Bürosu, 1968-1974 yılları arasında yaklaşık 19.000 Türk’ün Avustralya’ya göç ettiğini kayıtlarına geçirdi. Türkiye’den gelen ilk kafileyi havaalanında bu ülkeye 1940’larda göç eden Kıbrıs Türkleri karşıladı. Çoğunluğu Türkiye’nin kırsal kesimlerinden gelen Türklerin yaklaşık %30’u nitelikli, %70’i ise vasıfsız işçilerdi. 1980’lerde ise bu oran ters yönde değişmeye başladı ve Türkiye’den gelen nitelikli işçi oranında ciddi anlamda artış yaşandı. Avustralya İstatistik Bürosu’nun 2008 yılında yaptığı sayımda ülkedeki Türk sayısı 59.000 olarak belirtildi. 2011 yılında resmi olmayan rakamlara göre ise bu sayı 159.000 civarındaydı.
Türkler bu ülkenin ekonomisine katkı sağlıyor
Göçün 50. yıl dönümünde Avustralya İşçi Partisi Başkanı Luke Foley. Sidney Parlamentosu’nda bir konuşma yaptı. Konuşmasında Avustralya’ya 50 yıl önce gelen Türklere ülkelerine yaptıkları katkılarından dolayı teşekkür etti.
Foley şunları kaydetti; "Sayın Başkan vekili, Türklerin New South Wales’deki manevi evi olan Auburn’den Meclis üyesi ve İşçi Partisi Başkanı olarak Türk-Avustralyalı topluluğumuzu temsil etmekten büyük onur duyuyorum. Bu hafta, ülkemizin Türkiye ile olan özel ilişkileri açısından bir dönüm noktasının yıldönümü. Bundan elli yıl önce, 14 Ekim 1968’de 174 sayılı Qantas uçağı Kingsford Smith Havaalanı’na iniş yaptı. Bir pazartesi akşamüzeri saat 17:10’du. Uçakta 168 Türk göçmen vardı. Türkiye ve Avustralya arasında bir yıl önce imzalanan Yardımlı Göç anlaşmasının imzalanmasından sonra Avustralya’ya inen ilk Türk göçmenlerin uçağı…
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının Avustralya’da oturumu ve çalışması için imzalanan Bu anlaşma, Avustralya’nın Batı Avrupa dışında bir ülkeyle imzaladığı ilk anlaşmadır. İlk kez ülkemizde büyük bir Müslüman topluluğun yerleşmesine vesile olmuştur. Bu, beyaz Avustralya Politikasının kademeli olarak kaldırılması için atılan en önemli adımdır. Anlaşma, dönemin Göç Bakanı Billy Snedden ve Avustralya’daki ilk Türk büyükelçi olan Sayın Baha Vefa Karatay arasında, 5 Ekim 1967’de imzalanmıştır. Anlaşma tarihi, Avustralya Hükümetinin ülke nüfusunu arttırmak ve işgücünü geliştirmek için çözüm aradığı ve aynı zamanda Türkiye Hükümetinin, ülkesinde İşsizliği ve nüfus yoğunluğunu çözmek için göçü desteklediği bir zamana denk gelmiştir. Bununla birlikte, tüm saygıdeğer üyelerimizin bildiği üzere, Türk-Avustralyalı tarihi bundan 100 yıldan öncesine, Osmanlı İmparatorluğu’nun, Gelibolu Yarımadası kıyılarındaki Çanakkale’de genç Avustralyalı nesille karşılaşmasıyla başlar. Çetin bir savaş olarak başlayan muharebe, Mustafa Kemal Atatürk’ün Yan yana yatan Mehmetçik ve Johnnie’lerin yeni kurulan Türkiye Cumhuriyetinde hiçbir farkı yoktur, açıklamasıyla biter.
İşte bu duygu, Günümüzde de Avustralya ve Türkiye Halkları tarafından kutlanmaktadır. 50 yıl önce bu hafta, Türkler ilk kez Avustralya’ya işte bu ruhla geldiler . Ve canla başla ekmeklerini kazanmak uğruna çalıştılar. Birçoğunun niyeti Avustralya’yı evleri olarak görmek değildi; Birkaç yıl çalışıp Türkiye’ye dönmeyi planlıyorlardı. Fakat burada, Avustralya’da Türklüklerini sürdürmelerine izin veren bir yuvayla karşılaştılar. Ülkemize ilk gelenlerden biri olan Fehmi’nin sözlerinde bunu görebiliyoruz: “Bu ülke bizim iyi koşullarda yaşamamız için çaba gösterdi. Whitlam’ın Başbakan olduğu zamanları hatırlıyorum; bize sosyal haklar vermişti. Sosyal güvenliğimizi arttırdı. Kendi radyo kanalımıza sahip olmamıza olanak verdiler. Kamu kurumlarına gittiğimiz zaman derdimizi anlatamadığımızda bize tercüman temin ettiler. Resmi duyuruları kendi dilimizde okuyabildik. Eğer ki orada sıla hasreti duyduysak bu, orada yabancı hissettiğimizden değil; mesafenin uzaklığı yüzündedir.
Ve Avustralya’ya Türklerin yaptığı katkıyı düşündüğümde, Başbakan John Gorton tarafından Avustralya’ya yeni gelen göçmenleri karşılamak için gönderilen İskân Bakanı Annabelle Rankin’in sözlerini hatırlamadan edemem.Bakan Rankin, Avustralya halkının uzun yıllar boyunca Türk halkının cesaretine ve metanetine hayran kaldığını belirtmiştir. “Umarım sayınız, ülkemizde, gelenek ve yetenekleriyle dikkate değer bir Türk halkı temsili olana kadar artar; ki bu da Avustralya’nın gelişmesine katkıda bulunur ve yaşam tarzımıza renk katar. Bu ifadeler bundan 50 yıl önce, dönemin İskân Bakanı tarafından kullanılmıştı. Ve Sayın Başkan vekilim, bugün bu parlamentoda belirtmekten onur duyarım ki, onun dilekleri gerçek oldu. Günümüzde, Tahminen 150,000 Türk asıllı Avustralyalı bu ülkede yaşamaktadır. Avustralya’da yaşamın her alanına katkıda bulunmakta ve her meslekte, iş dünyasında önemle temsil edilmektedirler. Avustralya’nın çok kültürlü dokusuna 50 yıllık önemli katkılarından dolayı Avustralya’daki Türk topluluğunu tebrik ederim. En az bizim kadar, büyük milletimize yaptığınız katkılardan dolayı siz de gururlanmalısınız. Teşekkürler."
50 yıl önce Avustralya’ya göç eden ilk kafileden 6 kişi, yıldönümü nedeniyle Sidney Parlamentosu’nu ziyaret etti. Ziyarette Türkiye’nin Sidney Başkonsolosu Melih Karalar da katıldı.
TRTTÜRK
